Versnippering van leefgebied verhindert vlinders om mee te bewegen met klimaat

Klimaatverandering beïnvloedt wereldwijd de biodiversiteit en dwingt flora en fauna ‘mee te schuiven’ met de opwarming. In een zojuist verschenen artikel in Ecology Letters, laat een internationaal onderzoeksteam zien dat versnippering van leefgebied voor vlinders bepaalt in welke mate ze hun verspreiding kunnen aanpassen. En daarmee of ze kunnen meebewegen met klimaatverandering.

Klimaatverandering heeft een grote invloed op de biodiversiteit. Een van de belangrijkste gevolgen van de opwarming is dat planten en dieren opschuiven naar koelere streken. Zo kunnen ze in hetzelfde klimaat blijven als waaraan ze zijn aangepast. Dit proces is vastgesteld bij allerlei dieren en planten. Maar het gaat meestal langzamer dan de klimaatverandering zelf.

Meebewegen
Er is dus een groeiende kloof tussen klimaatverandering en de reacties van soorten. Het is van het grootste belang om de oorzaken en de gevolgen daarvan in kaart te brengen. Want het gaat slecht met heel veel planten en dieren. Onderzoekers uit Frankrijk, Zweden, Nederland en Finland deden daarom deze studie met de naam ‘Habitat amount and distribution modify community dynamics under climate change‘. Het doel was om erachter te komen of de versnippering van leefgebieden een belemmering vormt. Kunnen planten en dieren ‘meebewegen’ met  klimaatverandering of niet?

Versnippering
Voor het onderzoek werd 25 jaar aan gegevens geanalyseerd. Deze gegevens waren afkomstig uit de meetnetten voor vlindermonitoring in Nederland en Finland. Hiermee kon worden opgehelderd hoe de soortengemeenschappen in de loop der jaren zijn veranderd.

Afstand tussen leefgebieden
Er werden in totaal 98 verschillende soorten onderzocht. Het onderzoek liet zien dat er verschillende dingen zijn die de snelheid van verandering in de soortengemeenschap bepalen :

• de oppervlakte van (half)natuurlijke gebieden
• plekken met weinig menselijke activiteit
• ruimtelijke verdeling in het landschap

Als leefgebied ver uit elkaar liggen zagen de onderzoekers vooral ‘mobiele’ soorten. Dat zijn vlinders die zich gemakkelijk over grote afstanden kunnen verplaatsen. Vlinders uit koele streken die zich niet zo gemakkelijk kunnen verplaatsen verdwenen juit vaker wanneer de oppervlakte van hun leefgebid afnam. Als deze vlinders noordwaarts op zouden moeten schuiven door klimaatopwarming hebben ze daar dus veel moeite mee als leefgebieden ver uit elkaar liggen.

Effectief reageren
De studie levert waardevolle informatie voor het verband tussen de ruimtelijke samenhang van (half)natuurlijke leefgebieden en het vermogen van dieren om effectief te kunnen reageren op klimaatverandering.

De auteurs wijzen op twee belangrijke opties voor de inrichting van natuurgebieden in relatie tot klimaatverandering.

1. Het versterken van natuurnetwerken met tussenliggende ‘stapstenen’ kan dieren uit warmere streken helpen om op te schuiven in verspreiding.
2. Voor het behouden van diersoorten die geen grote afstanden kunnen afleggen is het nodig om de oppervlakte en ruimtelijke samenhang van leefgebieden te vergroten.

Lees het hele artikel op:
www.vlinderstichting.nl/actueel/nieuws/nieuwsbericht/versnippering-van-leefgebied-verhindert-vlinders-om-mee-te-bewegen-met-klimaat